Informatie illustratoren

Lex ter Braak
Enkele van de vroege uitgaven zijn verschenen met illustraties van de hand van Lex ter Braak, die eerst leraar en later rector is geweest van het Gymnasium Felisenum. Hierbij dienen vooral de volgende uitgaven genoemd te worden: Two Poems van Menno Wigman, die in die tijd nog leerling van het Gymnasium Felisenum, maar al in de dop een groot dichter was; Mimnermos, Gouden Afrodite; het gedicht van Ida Gerhardt, Tuin van Epicurus; de bundel priapeeënToverstaf van Saul van Messel (Dr. Jaap Meyer) en Vitam Beatiorem, een selectie gedichten van Martialis. Bij al deze illustraties valt op de typerende stijl van de illustrator en ook de grote variatie van de illustraties.

Jörg Remé
Bij drie boekjes met eerste drukken van een gedicht van Arie van den Berg zijn de illustraties verzorgd door de bekende schilder en grafisch kunstenaar Jörg Remé, en wel Grasmaand, Zo en Orenblik. De uitgave van Zo kan als typerend voor de samenwerking van de drukker en de kunstenaar aangemerkt worden. De keuze van papier, de typografische vormgeving en de twee complementaire illustraties vormen hier een bijzonder gelukkige combinatie en daardoor is het een van de fraaiste uitgaven van Mercator Press. De satire van Marvell, The Character of Holland bevat een meesterlijke tekening van Remé, die van cliché gedrukt werd. Bijzondere vermelding verdient de grote uitgave Janus, waarin 5 schitterende in de jaren zestig gemaakte etsen van de kunstenaar begeleid worden door toepasselijke verzen uit de Fasti van Ovidius.

Peter Lazarov
Voor de uitgave van het gedicht van Slauerhoff, Japansche danseres, werd Peter Lazarov gevraagd een houtgravure te maken. Deze kunstenaar is van origine Bulgaar en woont nu al weer vele jaren in Nederland. In die tijd heeft hij een selecte schare bewonderaars opgebouwd, eerst alleen maar in kringen van ex-librisverzamelaars, maar ook daarbuiten. Hij is een van de weinigen die technisch perfecte houtgravures kan maken. Vooral in de vrije opdrachten valt op hoe groot zijn artistiek vermogen is. Naast zijn werk als houtgraveur maakt hij ook etsen en schildert hij. De grote houtgravure die hij voor The Cattle Problem heeft gemaakt is zeldzaam mooi, waardoor deze uitgave heel bijzonder is geworden. Voor de uitgave De droefenis van copyrettes met twee gedichten van Menno Wigman uit 2006 leverde hij elektronisch twee illustraties in zwartwit die in kleur werden uitgeprint. Voor drie uitgaven met sonnetten van Oscar Wilde maakte hij een schitterend portret van de dichter. Deze illustraties, die sterk verschillen, laten zien hoe meesterlijk de illustrator zich laat inspireren door de tekst en deze grafisch kan verbeelden.

Mercator
De eerste uitgave van Mercator Press waarvoor Mercator de illustratie verzorgde was Shakespeare Sonnet XXX uit 1997. Het eenvoudige ontwerp werd met een sjabloon en een handroller uitgevoerd in de favoriete kleuren van de ontwerper rood, geel en bruin. Een belangrijke stimulans voor de ontwikkeling om zelf de illustraties bij uitgaven van Mercator Press te verzorgen was Dick Berendes van dick berendes typografiek. Dick had een grafische opleiding genoten en was dus als uitzondering onder margedrukkers een vakman. Zijn vrije werk maakte bij kennismaking grote indruk op Mercator, maar ook het drukwerk dat hij in opdracht vervaardigde getuigt van een grote creativiteit. Mercator werkte met hem samen bij het bladwijzerproject van Drukwerk in de Marge uit 1981 en in 2003 bij het Hornbook. In juli 2007 hielp Dick bij het installeren van een handdegel in Berges, zie de foto op de website. In Berges werd ook samengewerkt aan de uitgave van Tweesprong, twee gedichten van Arie van den Berg met illustraties van Dick. De tekst werd gedrukt op de net geplaatste handdegel. De uitgave werd in 2008 gekozen tot een van de 50 mooie boeken van MOOI MARGINAAL.

Affiches maken voor de aankondiging van toneelvoorstellingen en concerten op het Gymnasium Felisenum was een mooie gelegenheid om grotere corpsen te gebruiken en vooral de houten letters. De eerste affiche werd gemaakt voor een concert van Pieter Wispelwey en Paul Koomen op 1983, waarvoor de linosnede gemaakt werd door Lex ter Braak. Een vervolg hierop waren de rijmprenten. In 1992 had Mercator een gedicht van e e cummings Yes gedrukt op een ondergrond van de met houten letters in verschillende kleuren gedrukte titel, maar was niet helemaal tevreden over het resultaat. Pas 10 jaar later werd deze rijmprent afgemaakt. De volgende was I Love New York (2003). Het is een gedicht van R. Cunnigham, die in die tijd een bekende figuur in New York was en zijn liefde voor de stad in gedichten verwoordde. Aan mensen van wie hij dacht dat ze dat geestelijk nodig hadden reciteerde hij zijn gedichten. Dit gedicht over Central Park droeg hij voor aan Corinna Kramer bij een van de toegangen tot Central Park. Het gedicht werd door Corinna gememoriseerd en later aan de drukker geciteerd . Mercator ontwierp een achtergrond van skyscrapers, bracht die aan met inktrollen en drukte daarop de tekst van dit gedicht op 31 mei, de verjaardag van zijn dochter Corinna, die toen in Manhattan woonde. Later verhuisde Corinna naar Hoboken, waar zij geregeld als jazzzangeres optreedt, zie corinnakramer.com. Dit ontwerp smaakte naar meer. Een geliefde tekst uit Lucretius, het begin van boek 2 van de De Rerum Natura, genoemd naar het eerste woord van de tekst: suave. In deze verzen ondergaat iemand die vanaf de kust mensen op een schip op zee in nood ziet een gevoel van geluk “niet omdat het zo aangenaam is een ander in nood te zien als wel te beseffen dat het zalig is niet in nood te verkeren”. Zowel de tekst als de illustratie bleek aan te spreken, want de 25 gedrukte exemplaren werden op een ochtend uitverkocht. Erg geslaagd geacht was de rijmprent van Puer, het gedicht van Menno Wigman dat op verzoek van de uitgever geschreven was voor Beelden anoniem (2004). In deze uitgave heette het gedicht met de neus in de boeken naar het beeld dat het begeleidde. In de rijmprent verscheen het voor het eerst met de originele titel Puer. De rijmprent werd gemaakt ter gelegenheid van het lustrum van het Gymnasium Felisenum in 2005, werd daar door de dichter voorgelezen en daarna te koop aangeboden aan oud-leerlingen. Het gedicht van George Moormann papieren geritsel werd in juli 2008 samen met Hans Rombouts van de Augustijn Pers in Berges gedrukt. De illustratie stelt een grote kamer voor met rechts een gordijn waarin een groot venster uitzicht biedt op een hemel, waarin het gedicht te lezen valt. In het najaar van 2008 werd een rijmprent gemaakt van het gedicht van Hester Knibbe geef een dag.

De eerste uitgave gedrukt op de Korrex-proefpers in Berges was Bully, een fragment uit het boek van Richard Dawkins: The God Delusion. De illustratie van Mercator stelt een donderslag voor gezonden door de lieve heer over wie het boek gaat. De illustratie voor residu werd gemaakt met sjablones van karton, net als die voor Shakespeare Sonnet XXX (1997) en die voor Twee Spaarne gedichten uit 2005, de laatste enigszins verfijnd door de weerdruk van een stuk tekst in de afbeelding. De illustratie voor de reünie (2009) is voor de rechterhelft op die van Puer geïnspireerd, terwijl de andere helft een oude mannenkop voorstelt, welk geheel door sommigen gezien wordt als een oude man die naar jonge meisjes kijkt, wat wel past bij het onderwerp van de uitgave. De frontispiece van wind (2007) is de kop van een nare gure wind. De illustratie bij Verborgenheit (2007) is in dezelfde trant, maar biedt een volledige figuur die veel wegheeft van de weerwolf waarvan in het gedicht sprake is. De grafische vormgeving bij f, g, h, i (2008) kent voornamelijk letttermateriaal in irisdruk. Datzelfde geldt voor Jasmijn 4 (2008), Jasmijn 5 (2009), Oorkonde voor Hans Rombouts (2008) en SSSSS (2009).

Voor de tweede Bilderdijk-lezing in december 2008 leverde Mercator de illustratie voor Groeten uit de Bilderdijkstraat van de kort daarvoor overleden dichter Adriaan Jaeggi, waarvan de weemoedige sfeer getekend wordt door de versregel: hier ga je wonen als je echtscheiding onder de rechter is. In dezelfde stijl, maar met gans andere kleuren en daardoor een totaal ander effect is de illustratie voor six poems-zes gedichten van Emily Dickinson (2009). Een uitgave van 8 gedichten van Catullus libellus lepos met vertalingen van Mercator heeft een grafische frontispiece met de namen van personages die in het werk van de dichter voorkomen. De papieren omslag is daarvan een variant.

KAΛOΣ bevat een homo-erotisch gedicht uit boek XII van de Anthologia Palatina met een vertaling van Mercator met een passende illustratie, gedrukt in november 2009 voor de 60ste verjaardag van Nop Maas. Een illustratie in totaal andere stijl is die voor leraren, een ondankbaar soort: een linosnede bij een homo-erotisch gedicht van Strato van Sardeis uit boek XII van de Anthologia Palatina, met een vertaling van Mercator, gedrukt voor de 70ste verjaardag van Ger Kleis. In KAΛOΣ KAΛOΣ werden 6 homo-erotische gedichten uit boek XII van de Anthologia Palatina met vertalingen van Mercator uitgegeven met een illustratie in dezelfde stijl als die van KAΛOΣ.